معاون فرهنگی سازمان اوقاف و امور خیریه با تأکید بر اینکه در برخی موارد حکم الهی در زمینه وقف زیرپا گذاشته شده است، از رسانه‌ها خواست وقفی را که از مسیر حکم الهی خارج شده به چالش بکشند.

حجت‌الاسلام‌ احمد شرفخانی، معاون فرهنگی سازمان اوقاف و امور خیریه
به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، چهارمین نشست از سلسله‌نشست‌های تخصصی «جایگاه رسانه‌ها در تبیین و اشاعه فرهنگ وقف» با موضوع «انتظارات اصحاب رسانه از سازمان اوقاف و امور خیریه» با بحث و تبادل نظر حجت‌الاسلام‌ والمسلمین احمد شرفخانی، معاون فرهنگی سازمان اوقاف و امور خیریه، حسن ربیعی، مدیرکل روابط عمومی و امور بین‌الملل این سازمان، حجت‌الاسلام مهدی عظیمی، مدیر طرح و ارزیابی رادیو معارف، حسن لاسجردی، مدیر خبر خبرگزاری مهر و اصحاب و نمایندگان رسانه‌های مختلف برگزار ‌شد.

در قسمت اول صحبت‌های مطرح شده، حجت‌الاسلام شرفخانی عنوان کرد که وقف به‌عنوان یک حکم الهی بین مردم و در جامعه مهجور مانده است و از رسانه‌ها خواست برای اطلاع‌رسانی و ترویج این فرهنگ نبوی به سازمان اوقاف کمک کنند. حجت‌الاسلام مهدی عظیمی، مدیر طرح و ارزیابی رادیو معارف، مناسک‌سازی رسانه‌ای و بهره‌مندی از تأثیر جویباری(عمیق اما آرام) را برای ترویج و گسترش فرهنگ وقف در جامعه پیشنهاد کرد و حسن لاسجردی، مدیر خبر خبرگزاری مهر، نیز با تأکید بر استفاده از هنرها و تاکتیک‌های رسانه‌ای جدید برای مطرح کردن وقف در سطح جهانی و ایران پیشنهاد کرد تا وقف را به عنوان یک تکنیک مالی ثبت جهانی کنیم.
بخش اول نشست را اینجا بخوانید!

بر اساس گزارش ایکنا، در ادامه نشست، حجت‌الاسلام شرفخانی با تأکید بر اینکه وظیفه رسانه بیان و مطرح کردن حقوق زائل شده از مردم است، گفت: وقتی که موقوفه‌ای تعطیل می‌شود و یا از بین می‌رود، وقتی مردم در جای غصبی زندگی می‌کنند و طبق فتاوای مراجع تقلید نماز و روزه آنها در جای غصبی باطل است، رسانه‌ها باید به این موضوع مهم بپردازند. چرا تاکنون کسی مجموعه اوقاف را به چالش نکشیده و هنوز کسی عنوان نکرده است که چرا 10 هزار پرونده مربوط به وقف در قوه قضائیه وجود دارد؟!

 حجت الاسلام شرفخانی: 
وقتی که موقوفه‌ای تعطیل می شود و یا از بین می رود، وقتی مردم در جای غصبی زندگی می‌کنند و طبق فتاوای مراجع تقلید نماز و روزه آنها در جای غصبی باطل است رسانه ها باید به این موضوع مهم بپردازند
وی با تأکید بر اینکه دوست داریم از سوی رسانه‌ها به چالش کشیده شویم تا مباحث وقف در جامعه عنوان و مطرح شده و تحرکی در زمینه وقف به وجود بیاید، اظهار کرد: ما اکنون خودمان وارد عرصه شده‌ایم و از رسانه‌ها می‌خواهیم که از ما سؤال کنند که چرا برخی موقوفه‌ها تعطیل شده است و چرا اکنون وقتی اوقاف تلاش می‌کند موقوفات را احیا کند، فرماندار شهر وقفی مطرح می‌کند که ممکن است جو شهر متشنج شود و به راحتی اجازه می‌دهد که موقوفات از بین برود؟ چرا وقتی شهرداری به زمین وقفی می‌رسد به راحتی و بدون در نظر گرفتن حق و حقوق موقوفات از آن استفاده می‌کند؟ اینها مسائلی است که ما به دنبال آن هستیم تا با به چالش کشیدن سازمان اوقاف مسائل وقف در جامعه مطرح شود.

معاون فرهنگی سازمان اوقاف و امور خیریه با تأیید این مطلب که بخشی از مشکلات و آسیب‌های وارده به وقف به دلیل کم‌کاری سازمان اوقاف در برهه‌ای از زمان بوده است، بیان کرد: اکنون آسیب‌شناسی در زمینه وقف صورت گرفته است و به همین دلیل احساس نیاز می‌شود که باید رسانه‌ها به احیای حکم الهی کمک کنند؛ چرا که به دست خودمان کاری کرده‌ایم که در جامعه به صورت گسترده مردم در مکان غصبی زندگی ‌کنند، لقمه شبهه‌ناک به فرزندان خود بدهند و بسیاری از سازمان‌ها و مؤسساتی هم که در اماکن موقوفه قرار دارند، حقوق موقوفات را به صورت ناعادلانه پرداخت ‌کنند.

وی با اشاره به اینکه در موارد بسیاری با بن‌بست قضایی مواجه می‌شویم، تصریح کرد: رسانه‌ها باید اکنون وقف را به چالش بکشند؛ وقفی که از مسیر حکم الهی خارج شده و باعث شده حکم الهی زیر پاقرار گذاشته شود. باید برای احیای حکم الهی تلاش کرد.

شرفخانی در پاسخ به مطالبه اصحاب رسانه برای جلب اعتماد عمومی به وسیله مطرح کردن مباحث مربوط به وقف، گفت: اکنون در مرحله‌ای هستیم که نمی‌توانیم بلافاصله اعتماد عمومی را جلب کنیم و این مسئله زمان‌بر است. وقف پشتوانه قوی داشته ولی بعد از انقلاب مدیریت اوقاف مدیریت به‌روزی نبوده و مردم آثار و کارکردهای وقف را ندیده‌اند و آثار وقف اطلاع‌رسانی نشده است، مثلا در ماه محرم به بسیاری از هیئت‌های عزاداری کمک می‌شود، اما هیچ‌کدام از این هیئت‌ها در این زمینه اطلاع‌رسانی نمی‌کنند که برای رفع این مشکل برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفته است.

وی در پاسخ به این مطلب که اکنون درآمد موقوفات صرف امور مصرفی می‌شود و ماندگاری ندارد، گفت: بخش عمده‌ای از موقوفات کشور برای بخش فرهنگی جامعه وقف شده است؛ مثلاً عنوان می‌شود که 50 تا 60 درصد موقوفات برای امام حسین(ع) وقف شده است که بیشتر این موقوفات به نیت اطعام در زمان و مکان مشخص صورت گرفته است.

حجت‌الاسلام شرفخانی تصریح کرد: قبل از اینکه در سازمان اوقاف در مورد نحوه مصرف درآمد موقوفات تصمیم‌گیری شود، افراد واقف خود نحوه صرف درآمد موقوفات را مشخص کرده‌اند؛ در واقع سند بالادستی سازمان اوقاف نیت واقفان است و ما نسبت به سند بالادستی نوشته شده توسط واقفان وظیفه شرعی و قانونی داریم و باید به آن عمل کنیم.

 معاون فرهنگی سازمان اوقاف: 
برخی از کلمات تخصصی مربوط به وقف باید از رسانه‌ها حذف شود و مطالب ارائه شده به نحوی مطرح شود که مردم مسئله وقف را به خوبی درک کنند
این مقام مسئول در ادامه عنوان کرد: اما اکنون برنامه‌ای تحت عنوان جهت‌دهی اطعام اندیشیده شده است که بر اساس آن اطعام در کنار اجرای برنامه فرهنگی مانند محفل قرآن، عزاداری، سخنرانی و غیره انجام و از ابزارهای بروز برای عمل به نیت واقفان استفاده می‌شود؛ مثلاً زمانی روضه‌خوانی به این نحو صورت می‌گرفت که پولی به مداحان داده می‌شد تا مراسم روضه را برگزار کنند، اما اکنون در کل کشور مجالس بزرگی با حضور ده‌ها هزار نفر برگزار می‌‌شود تا مردم نتیجه موقوفات را ببینند.

وی با اشاره به اینکه اکنون در کشور 480 مسابقه قرآنی برگزار و حدوداً به 35 هزار نفر از محل نیت واقفان جایزه داده می‌شود، اعلام کرد: این اقدامات بخشی از تلاش‌های ما برای اعتمادسازی است، ولی بخش دیگر ترویج اصل و احکام وقف است که از رسانه‌ها انتظار داریم که در این رابطه به ما کمک کنند.

معاون فرهنگی سازمان اوقاف و امور خیریه از رسانه‌ها خواست، در نظر داشته باشند که اوقاف درآمد دولتی نداشته و با سایر سازما‌ن‌ها و وزات‌خانه‌ها متفاوت است و تصریح کرد: نباید وقف با مجموعه وزارتخانه‌های دیگر یکی قلمداد شود چرا که سازمان اوقاف بودجه دولتی ندارد و نیز قبل از ما در مورد پول وقف توسط واقفان تصمیم‌گیری شده است؛ ما به راحتی نمی‌توانیم برای درآمد سازمان اوقاف برنامه‌ریزی کنیم، بلکه درآمد موقوفه‌های مربوط به قرآن باید برای قرآن، پول دانشگاه برای دانشگاه، پول ایتام برای ایتام و غیره صرف شود، ما نزدیک به 560 نوع نیت واقف داریم که این فقط احصای اولیه است که باید به آن عمل شود.

وی در ادامه این بخش از سخنان خود اظهار کرد: وقف یک حکم الهی است، اگر کمک کنیم سمت و سوی آن به سمت حقیقت خواهد رفت و اگر کمک نکنیم، جامعه ما جامعه‌ای خواهد شد که در آن موقوفه‌خواری به صورت طبیعی و عادی اتفاق می‌افتد. مردم ما در عین متدین بودن نسبت به وقف بی‌اطلاع هستند؛ به نحوی که فکر می‌کنند زمین وقفی چون وقف است می‌توان به صورت مجانی از آن استفاده کرد و یا پول کمتری برای آن داد و در عین حال در ماه محرم و صفر اقدام به خیرات برای امام حسین(ع) می‌کند و نمی‌‌دانند که اموالشان به مال شبهه‌ناک مخلوط شده است. یعنی واجب را که پرداخت حقوق موقوفات است، ترک کرده و به عمل مستحب می‌پردازد.

 
 
شرفخانی با اشاره به استفتائی که از امام خمینی (ره) در زمان جنگ گرفته شده بود، گفت: در شرایط بسیار بد جنگی از امام (ره) سؤال شد که آیا می‌توان از درآمد موقوفات برای جبهه‌ها کمک ارسال کرد، که امام (ره) اجازه ندادند و فرمودند که موقوفات باید سرجای خودش استفاده شود.

وی با تأکید براینکه همه توسعه‌ها وابسته به توسعه فرهنگی است، افزود: بهترین راه و روش توسعه فرهنگی، وقف است و پشتوانه آن نیز وقف است و فرهنگ ما وامدار وقف است، کل حوزه‌های علمیه، کل دانشگاه‌ها مدیون و وامدار وقف هستند. اصل و اساسی را خداوند متعال به ما داده و پیامبر و اهل بیت (ع) ترویج داده‌اند و اکنون غرب این اصل را از ما الگوبرداری کرده و بیشتر از ما پیشرفت کرده است؛ به‌نحوی که اکنون بهترین دانشگاه‌های کشورهای غربی وقف است.

شرفخانی به آسیب‌شناسی مباحث و موضوعات مربوط به وقف در کشور پرداخت و گفت: کتاب خوبی در زمینه وقف که به‌روز و ساده مباحث وقف را بیان کرده باشد، وجود ندارد؛ به همین دلیل در حال کار کردن بر روی کتاب‌های کودک و داستان‌های وقفی هستیم، کتاب‌های ساده‌ای که به لمس وقف توسط مردم کمک کنند، در عرصه رسانه نیز باید این اتفاق رخ دهد برخی از کلمات تخصصی باید از رسانه‌ها حذف شود و مطالب ارائه شده به نحوی مطرح شود که مردم مسئله وقف را به‌خوبی درک کنند.

وی به تلاش مضاعف روابط عمومی سازمان اوقاف اشاره کرد و گفت: از اول سال تلاش شده در رسانه‌های مختلف برنامه‌های مستند در مورد وقف ارائه شود مانند رادیو معارف که روزهای شنبه و یکشنبه برنامه‌های مستند با موضوع وقف پخش می‌کند، در مبحث فیلم نیز وارد شده‌ و قدم‌های اول را در این زمینه برداشته‌ایم. البته در حوزه رسانه‌ها باید توجه شود که علی‌رغم اینکه متولی امامزادگان نیز سازمان اوقاف است، باید برنامه‌های تولید شده در زمینه امامزادگان را مجزا از وقف و ترویج فرهنگ آن دانست.

یکی از خبرنگاران حاضر در جلسه خواستار ارائه آمار دقیق در زمینه وقف و موقوفات شد که حجت‌الاسلام شرفخانی با تأکید بر اینکه آماده ارائه تمامی آمار مربوط به حوزه فرهنگی سازمان اوقاف و امور خیریه است، گفت: قبل از ماه محرم نیز تمامی آمارهای مربوط به موقوفات ماه محرم و برنامه‌های این ماه را بیان کردیم و به تمامی استان‌ها نیز ابلاغ شده است که در مراسم‌ها و اطعام‌هایی که از نیت واقفان صورت می‌گیرد، اعلام شود که اطعام از محل درآمد موقوفه چه کسی صورت گرفته است. اما ارائه آمار در برخی از مسائل دیگر کار مشکلی است؛ چرا که نمی‌خواهیم مثلاً عنوان کنیم که تا چه میزان موقوفه‌خواری در حوزه‌های مختلف صورت گرفته است و نمی‌خواهیم با نگاه منفی‌گرایانه وارد این موضوع شویم، البته درست است که دست‌های پیدا و پنهان در زمینه موقوفه‌خواری وجود دارد، اما ما نیز در حال مبارزه با آنها هستیم. 
 

نظرات کاربران ()